Verplaatsen doorstroomtoets voor carnaval in strijd met de wet

28 september 2023
Geschreven door: mr. J.S. Buiting

Afgelopen week heeft minister Paul de Tweede Kamer met een brief laten weten dat zij scholen een week eerder de gelegenheid geeft om de doorstroomtoets, die vroeger eindtoets of cito-toets werd genoemd, af te nemen. Aanleiding hiervoor is dat carnaval wordt gevierd op het moment dat de doorstroomtoets eigenlijk afgenomen zou worden. De minister stelt hierbij een afweging gemaakt te hebben tussen enerzijds het belang van het kind en anderzijds het belang van belangrijke tradities. De doorstroomtoets is van belang omdat de uitslag hiervan gebruikt wordt om te bepalen of het schooladvies naar boven bijgesteld kan worden, de leerling kan in dat geval instromen in een hoger niveau van het voortgezet onderwijs.

Een bevoegdheid om het moment van afname van de doorstroomtoets te verplaatsen heeft de minister niet. Uit artikel 45b van de Wet op het primair onderwijs blijkt dwingend dat de doorstroomtoets moet worden afgenomen in de eerste of tweede volledige week van februari bij een leerling die in het laatste leerjaar van de basisschool zit. Opmerkelijk is dat deze regel pas sinds dit schooljaar geldt, onlangs is namelijk de nieuwe regelgeving omtrent de doorstroomtoets in werking getreden. Met het uitstellen van de doorstroomtoets handelt de minister dan ook op basis van een niet bestaande bevoegdheid in strijd met deze nieuwe regeling. Dit is kwalijk omdat het moment van afname van de doorstroomtoets zorgvuldig is gekozen zodat leerlingen hier enerzijds zo lang mogelijk voor kunnen leren, maar dat anderzijds de toetsresultaten nog wel gebruikt kunnen worden voor het bijstellen van het schooladvies.

Aangezien de minister niet bevoegd is om de doorstroomtoets te verplaatsen, zou de Inspectie conform de wet toezicht moeten houden op het afnemen van de doorstroomtoets op het wettelijk vastgelegde moment. Leerlingen hebben anders immers minder tijd dan gebruikelijk om zich voor te bereiden op de doorstroomtoets. Dit brengt evenwel scholen in de problemen die zijn afgegaan op de onrechtmatige mededeling van de minister.

De minister heeft wetgeving aangekondigd om in de toekomst flexibeler met de doorstroomtoets om te kunnen springen. Dit is voor dit schooljaar te laat, daarnaast is het vraag of dit verstandig is. Carnaval is immers niet de enige traditie die samenvalt met een toets of examen. Het komt immers bijvoorbeeld ook voor dat de ramadan samenvalt met het afnemen van de examens in het voortgezet onderwijs, daar is tot op heden nooit een uitzondering voor gemaakt. Het is de vraag of die lijn doorgezet kan worden aangezien carnaval, een niet religieus feest, wel tot een aanpassing leidt.   

Meer lezen: